یادداشت مهارتی « گسترش مهارت‌آموزی در استان خراسان شمالی: گنجینه فرهنگ‌ها و فرصت‌های توسعه »

به قلم شهاب الدین امیدیان رییس مرکز آموزش فنی و حرفه ای شهرستان سملقان و سرپرست مرکز آموزش فنی و حرفه ای شهرستان مانه استان خراسان شمالی، به‌عنوان یکی از مناطق غنی ایران از نظر تنوع قومی و فرهنگی، ظرفیت‌های منحصربه‌فردی برای توسعه مهارت‌آموزی دارد. این استان که محل زندگی اقوامی همچون ترکمن‌ها، کرمانجها، تات ها، فارس‌ها و ترک‌هاست، علاوه بر تنوع فرهنگی، از منابع طبیعی، صنایع دستی و موقعیت جغرافیایی ویژه‌ای برخوردار است که امکان توسعه مشاغل مهارت‌محور را فراهم می‌کند. با توجه به اهمیت مهارت‌آموزی در دنیای امروز و نیاز به تطبیق آموزش‌ها با نیازهای بازار کار، برنامه‌ریزی برای گسترش مهارت‌آموزی در خراسان شمالی می‌تواند نقش مهمی در کاهش نرخ بیکاری، توسعه اقتصادی و حفظ میراث فرهنگی داشته باشد. در این یادداشت، به بررسی اهمیت مهارت‌آموزی در استان خراسان شمالی، چالش‌های موجود، و راهکارهای پیشنهادی برای توسعه این حوزه پرداخته می‌شود. اهمیت مهارت‌آموزی در استان خراسان شمالی ۱. کاهش نرخ بیکاری و افزایش اشتغال پایدار یکی از مهم‌ترین مزایای توسعه مهارت‌آموزی در استان، کاهش نرخ بیکاری و ایجاد فرصت‌های شغلی پایدار است. خراسان شمالی از جمله استان‌هایی است که بخش زیادی از جمعیت آن را جوانان تشکیل می‌دهند و بسیاری از این افراد برای یافتن شغل به شهرهای بزرگ‌تر مهاجرت می‌کنند. توسعه مهارت‌های فنی و حرفه‌ای می‌تواند باعث افزایش اشتغال‌زایی در خود استان شود و از مهاجرت نیروی کار جلوگیری کند. ۲. توسعه صنایع دستی و حفظ میراث فرهنگی استان خراسان شمالی با داشتن صنایع دستی متنوعی نظیر قالی‌بافی ترکمن، نمدمالی، گلیم‌بافی، پارچه‌بافی سنتی، سفال‌گری، و ساخت سازهای موسیقی سنتی، می‌تواند از طریق آموزش‌های مهارتی، هم به حفظ این هنرها کمک کند و هم فرصت‌های اقتصادی جدیدی ایجاد کند. اگر آموزش‌های لازم برای تولید محصولات با کیفیت و بازاریابی آن‌ها ارائه شود، هنرمندان محلی می‌توانند درآمد پایداری کسب کنند و این صنایع را به نسل‌های بعدی منتقل کنند. ۳. توسعه اقتصاد محلی از طریق مهارت‌آموزی در حوزه‌های مختلف علاوه بر صنایع دستی، توسعه مهارت‌های مرتبط با کشاورزی، دامپروری، گردشگری، و صنایع تبدیلی می‌تواند به رشد اقتصادی منطقه کمک کند. آموزش مهارت‌های کشاورزی نوین، تکنیک‌های بسته‌بندی و فرآوری محصولات کشاورزی، و مهارت‌های مرتبط با گردشگری روستایی، از جمله مواردی هستند که می‌توانند به ایجاد فرصت‌های شغلی جدید منجر شوند. ۴. افزایش کارآفرینی و تقویت بنگاه‌های کوچک و متوسط یکی از مزایای مهارت‌آموزی، تقویت کارآفرینی و ایجاد کسب‌وکارهای کوچک و متوسط است. با ارائه آموزش‌های لازم در زمینه راه‌اندازی کسب‌وکار، مدیریت مالی، بازاریابی دیجیتال، و فروش، می‌توان شرایطی فراهم کرد که جوانان و افراد ماهر بتوانند کسب‌وکارهای شخصی خود را راه‌اندازی کنند. چالش‌های موجود در مسیر گسترش مهارت‌آموزی در خراسان شمالی با وجود ظرفیت‌های فراوان برای توسعه مهارت‌آموزی در استان، موانعی نیز در این مسیر وجود دارد که باید برای رفع آن‌ها برنامه‌ریزی شود. ۱. کمبود مربی آموزشی و مهارتی در مناطق روستایی بسیاری از مناطق روستایی خراسان شمالی از دسترسی به آموزشهای فنی و حرفه‌ای محروم هستند. این مسئله باعث می‌شود که ساکنان این مناطق نتوانند مهارت‌های لازم برای اشتغال‌زایی را کسب کنند. ۲. نبود ارتباط مؤثر بین مراکز آموزشی و بازار کار یکی از مشکلات اساسی در زمینه مهارت‌آموزی در ایران، عدم تطابق آموزش‌های ارائه‌شده با نیازهای واقعی بازار کار است. در خراسان شمالی نیز بسیاری از دوره‌های آموزشی با نیازهای صنایع محلی همخوانی ندارند و مهارت اموزان این دوره‌ها به‌راحتی وارد بازار کار نمی‌شوند. ۳. ضعف در بازاریابی و فروش محصولات مهارت‌محور بسیاری از هنرمندان و صنعتگران محلی، با وجود مهارت بالا در تولید محصولات باکیفیت، در بازاریابی و فروش آن‌ها با مشکل مواجه هستند. نبود آموزش‌های لازم در زمینه بازاریابی دیجیتال، بسته‌بندی مناسب، و عرضه محصولات در بازارهای بین‌المللی، باعث شده که بسیاری از تولیدکنندگان محلی نتوانند از ظرفیت‌های اقتصادی مهارت‌های خود بهره ببرند. راهکارهای پیشنهادی برای گسترش مهارت‌آموزی در خراسان شمالی ۱. ایجاد و توسعه آموزشهای مهارتی در مناطق روستایی و محروم با مهارت‌آموزی در روستاها و مناطق کمتر توسعه‌یافته، می‌توان دسترسی ساکنان این مناطق را به آموزش‌های کاربردی افزایش داد. این مراکز می‌توانند با استفاده از اساتید محلی و همچنین برگزاری دوره‌های آنلاین، مهارت‌های موردنیاز بازار را به متقاضیان آموزش دهند. ۲. تقویت ارتباط بین